Non-fictie top 10 van 2022

Over de carrière van Bono, een van de meest iconische artiesten van de muziekwereld, is veel geschreven. Maar in Surrender vat Bono voor het eerst zelf de pen op en schrijft hij over zijn buitengewone leven en de mensen met wie hij het heeft gedeeld. Bono neemt ons met zijn unieke manier van vertellen mee naar zijn jeugd in Dublin en beschrijft onder meer het plotselinge verlies van zijn moeder toen hij veertien was, de onwaarschijnlijke manier waarop U2 uitgroeide tot een van de invloedrijkste rockbands van de wereld en zijn activistische strijd van meer dan twintig jaar tegen aids en extreme armoede. Met veel zelfreflectie, openhartigheid en humor gunt Bono ons een gulle blik op zijn leven en de familie, de vrienden en het geloof die hem hebben gesteund, gevormd en uitgedaagd.

Peter Wohlleben beschrijft op indrukwekkende wijze hoe de natuur zichzelf kan reguleren en helen, als we haar maar met rust laten. Bomen kunnen zich namelijk niet alleen aanpassen aan hun omgeving, maar geven ervaringen met veranderde milieuomstandigheden door aan hun nageslacht – en niet alleen eeuwenoude kennis, ook kennis die net is opgedaan. Door veranderingen van het DNA van de zaden kunnen bomen hun kinderen ‘opvoeden’ en perfect voorbereiden op de nieuwe klimatologische omstandigheden.

Hun verbazingwekkende aanpassingsvermogen kent echter zijn grenzen. Juist nu hebben loofbomen een intacte gemeenschap nodig om elkaar over en weer te steunen, door verdamping af te koelen en zelfs regenwolken te produceren; allemaal vermogens die door intensieve houtkap verloren gaan. En niet-inheemse naaldbomen hebben hier door de toenemende droogte en hitte helemaal geen toekomst meer.

Voor geluk hoef je niet ver te zoeken, het is dichterbij dan je denkt: in je eigen huis
We zijn vaker dan ooit thuis, maar nog niet eerder was duidelijk wat de invloed van ons huis is op hoe we ons voelen. Thuis is waar we veiligheid en troost vinden. Waar we onze maskers afzetten en samen zijn met de mensen van wie we houden. Terwijl de wereld om ons heen steeds onveiliger en ongrijpbaarder lijkt te worden en ons meer stress bezorgt, kunnen we thuis daaraan ontsnappen. Dus hoe kunnen we ons huis zo inrichten dat we er niet alleen leven, maar ook kunnen opbloeien? In dit boek combineert Wiking onderzoek op het gebied van design en geluk om tot een antwoord te komen, zodat de plek waar we het meest zijn, ook het fijnst is.

Hoe kon het zo lang duren voor er écht journalistieke aandacht kwam voor de slachtoffers van de toeslagenaffaire? Kim van Keken en Dieuwertje Kuijpers fileren de Haagse redacties en schetsen een betere toekomst: een ingewijdenvrije parlementaire journalistiek die geen onderdeel is van het spel. Zonder ditjes-en-datjes rondom ‘hoofdrolspelers’. Zonder goedbedoelde ‘tips’ van spindoctors die ‘even iets willen meegeven’. Zonder vooraf uitonderhandelde interviews en zonder ingestoken reconstructies. De primaire producten van Den Haag zijn wetten, beleid en begrotingen: dat is wat burgers raakt in hun dagelijks leven, niet de vraag of de formateur een wijntje te veel op had. Een journalistiek die, kortom, het oog op de bal houdt en zich concentreert op politieke daden, en chronisch niet onder de indruk is van de retorische rookmachine eromheen.

Maken koolhydraten je dik?
Kan het ketodieet je psychische aandoeningen genezen?
Zijn eieren net zo slecht voor je als roken?

Nee, nee, en absoluut niet. Dit valt allemaal onder wat Joshua Wolrich ‘nutribullshit’ noemt, en het is zijn missie om deze misverstanden uit de wereld te helpen. In Voeding is geen medicijn baant hij zich een weg door voedingswetenschap (de goede en slechte) om bepaalde mythes te ontkrachten die veel van ons zonder twijfel voor waar hebben aangenomen.
Als je je ooit hebt afgevraagd of je suiker zou moeten laten staan, intermittent fasting zou moeten proberen, een sapkuur zou moeten doen, of als je al dieet na dieet hebt gevolgd (die allemaal niet werkten), dan is dit boek voor jou.

Als hij na zijn afstuderen op elke sollicitatiebrief een standaardafwijzing krijgt, besluit Tugrul Çirakoglu voor zichzelf te beginnen. Zijn bedrijf, Frisse Kater, richt zich in eerste instantie op het schoonmaken na huisfeesten, maar al snel zoekt hij naar grotere uitdagingen. Die vindt hij in het reinigen na extreme en uitzonderlijke omstandigheden, zoals een suïcide, zware vervuiling door verwaarlozing en lijkvinding.

De situaties die hij aantreft benadert hij met professionele distantie, maar dat is lastiger met de verhalen erachter. Het verdriet, de ellende en de eenzaamheid laten hem moeilijk los en dit boek is dan ook een pleidooi om in onze samenleving elkaar beter in de gaten te houden en voor elkaar te zorgen.