Het lot van de bossen en de mensheid is onlosmakelijk met elkaar verbonden. En dat is niet figuurlijk maar letterlijk bedoeld. Wat je misschien somber en beangstigend in de oren klinkt, is eigenlijk reden tot veel hoop. Bomen vormen zulke efficiënte sociale gemeenschappen dat ze in elk geval de huidige klimaatverandering vaak goed aankunnen. En dat niet alleen: ze zijn onze beste optie om broeikasgassen weer uit de atmosfeer te verwijderen, veel beter dan de techniek dat ooit zou kunnen. Daarnaast koelen ze het lokale klimaat flink af en zelfs de hoeveelheid regen verhogen ze significant.
Dat doen bomen overigens niet allemaal voor ons, maar voor zichzelf. Ook bomen houden niet van te warm en te droog, alleen kunnen zij iets wat wij niet kunnen, namelijk de thermostaat ook weer naar beneden draaien. Alle daarvoor noodzakelijke vermogens zijn echter niet aangeboren; beuken, eiken of dennen moeten tijdens hun lange ontwikkeling tot oude boom goed leren omgaan met veranderingen. En dat is iets wat niet elk exemplaar lukt. Bomen zijn net als wij mensen heel verschillend: ze leren niet allemaal even snel en trekken niet allemaal de juiste conclusies.
Tijdens onze reis door het bos laat ik je zien hoe je kunt kijken naar hoe bomen leren, waarom niet elke zomerse bladval bij beuken of eiken problematisch is en waaraan je bomen kunt herkennen die op de verkeerde strategie gegokt hebben.
Het onderzoek is een enorme stap verder gekomen in het ontraadselen van dat geheime leven van bomen. Toch is het gordijn nog maar een heel klein beetje opzijgeschoven. De rol van de kleinste levende wezens, zoals bacteriën of schimmels, is er daarbij tot dusverre behoorlijk bij ingeschoten, aangezien de meeste soorten nog niet eens ontdekt zijn. Voor bomen zijn die piepkleine wezentjes echter even belangrijk als de darmflora voor ons mensen; zonder die organismen is het leven voor ons allemaal niet mogelijk. Uit die verborgen wereld is er fascinerend nieuws dat ons laat zien dat elke boom een ecosysteem op zich is, een planeet die bevolkt wordt door ontelbaar veel prachtige levende wezens.