Wat is giftige positiviteit? En hoe kun je ermee omgaan?

Wat is giftige positiviteit?

Stel je voor dat je je baan verliest. Je bent totaal in paniek. Je hersenen draaien op volle toeren en je hebt geen idee wat je nu moet doen.
Je besluit het aan je vrienden te vertellen. Ze kijken je aan en glimlachen. Het lijkt alsof ze je iets geweldigs te zeggen hebben. Zou het datgene zijn waar je nu behoefte aan hebt? Misschien hebben ze ergens een fantastische baan voor je gezien. Je ziet ze onrustig bewegen, terwijl ze uit de diepten van hun innerlijke wijsheid een grote waarheid tevoorschijn halen: ‘Nu heb je tenminste veel vrije tijd! Het had zoveel erger kunnen zijn. Wat zul je hier wel niet allemaal van leren?’
Daar heb je het dan: giftige positiviteit.

Sta jezelf toe om te ervaren wat het is om een mens te zijn, met het goede en het nare.

– Uit: Giftige Positiviteit, Whitney Goodman

Luisteren ze eigenlijk wel?

Je verstart en denkt: luisteren ze eigenlijk wel? Moet ik werkelijk dankbaar zijn omdat ik zojuist mijn baan ben kwijtgeraakt?
Je hebt geen idee wat je nu moet doen. Je voelt geen dankbaarheid, dus hoe zou je hier in vredesnaam op moeten reageren? Je was al gespannen en door dit gesprek voel je je totaal niet begrepen. Dus zet je je gevoelens aan de kant en zegt: ‘Ja, dank je wel.’
Nu ben je niet alleen werkloos, maar je hebt ook nog eens het gevoel dat je afstand hebt genomen van je vrienden en je schaamt je omdat je niet in staat bent het van de positieve kant te bekijken.

Ze proberen je alleen maar te helpen

Oké, ze hebben waarschijnlijk het beste met je voor. Wat ze zeggen is niet onwaar: je hebt nu immers inderdaad meer vrije tijd en het kan natuurlijk (altijd) veel erger zijn, en ja, je zult vast wel iets van deze ervaring leren.
Het probleem is echter dat je er daarmee nog niet bent. Want je bent nog ongerust en van streek. Je bent bang. Je lichaam en geest staan volledig in de crisisstand en geen gemeenplaats zal daar iets aan veranderen. Wat je echt nodig hebt, zijn steun en de ruimte om je gevoelens een plaats te geven.
Giftige positiviteit is het advies waar we eigenlijk wel iets mee zouden willen doen, maar dat we op dat moment niet kunnen verwerken. In plaats daarvan doet het meestal aan alsof ons de mond wordt gesnoerd, we worden beoordeeld en niet begrepen.
Komt dat je bekend voor?

Maar is positiviteit niet altijd een goede zaak?

De kans is groot dat je honderden van dit soort gesprekken hebt gevoerd. Je zou je kunnen afvragen: hoe kan positiviteit nou giftig zijn? Dat is wel heel erg krachtig uitgedrukt. Is het echt zo erg?
Positiviteit is werkelijk een zodanig onderdeel van onze cultuur dat het eng voelt om ertegen in te gaan. Wanneer ik het positief denken onderzoek, beschrijf en bespreek, ben ik voortdurend bang ‘negatief’ over te komen. Steeds als ik probeer om tegen onze cultuur van louter good vibes in te gaan, kom ik mensen tegen die boos, gechoqueerd en verward zijn. Mijn inbox stroomt vol met commentaar en berichten: ‘Hoe kan positiviteit nou giftig zijn? Je bent gewoon niet goed bij je hoofd.’

Positiviteit is niet alleen maar verkeerd

Voordat we beginnen, moet echter wel iets duidelijk zijn: positiviteit is niet alleen maar verkeerd.
Als het op de juiste manier wordt gebruikt, is het geweldig. Deskundigen zijn het erover eens dat we door positieve gevoelens als dankbaarheid, tevredenheid, optimisme en zelfvertrouwen langer en gezonder kunnen leven. Hoewel veel van deze claims worden overdreven, is positief denken wel degelijk waardevol. Waarschijnlijk hebben mensen die meer positieve gevoelens rapporteren een rijker sociaal leven, zijn ze actiever en gedragen ze zich gezonder. Volgens mij kunnen we het erover eens zijn dat het gezond is om je ‘positief’ te voelen als dat ook oprecht het geval is

Het gevaar van overal het goede van in zien

Maar op een of andere manier heeft in de loop van de tijd het idee postgevat dat je een ‘positief mens’ bent als je automatisch letterlijk overál het goede in ziet. We dwingen onszelf tot positiviteit omdat de samenleving dat van ons verlangt en als we dat niet doen, dan is dat jouw fout. Negativiteit wordt als iets vijandigs gezien en we bestraffen onszelf en de mensen om ons heen als ze zich eraan overgeven. Als je niet positief bent, dan doe je gewoon niet genoeg je best. Als je niet positief bent, dan ben je een blok aan het been.

Gezonde positiviteit betekent ruimte maken voor zowel de realiteit als voor hoop.

– Uit: Giftige positiviteit, Whitney Goodman

Giftige positiviteit is het ontkennen van emoties

Gezonde positiviteit betekent ruimte maken voor zowel de realiteit als voor hoop. Giftige positiviteit ontkent een emotie en dwingt ons om die te onderdrukken. Als we gebruikmaken van giftige positiviteit, maken we onszelf wijs dat die emotie niet zou moeten bestaan, verkeerd is en dat we de emotie volledig kunnen uitschakelen als we wat meer ons best doen.
Ik weet dat mensen niet langer willen worden gedwongen om positief te zijn, maar door er publiekelijk vragen bij te stellen, voelt het aan alsof we tegen iets groots en alomtegenwoordigs ingaan.
Laten we het toch maar doen.

Benieuwd naar meer? Lees het boek: