Open hart

Mijn zus en ik zitten tegenover hen: mijn vader en zijn kamergenoot. Manolo en Clemente. Ze zitten allebei keurig netjes op de ziekenhuisstoelen van bruin skai, met hun dienblad als schrijftafeltje, in afwachting van het avondeten. Het beeld heeft iets schools, ondanks de leeftijd van beiden en het feit dat ze allebei zijn aangesloten op een zuurstoffles. Mijn vader is keurig gekamd zoals ik hem nog nooit heb gezien, behalve op de foto’s van hem als jongeman, die hij met verliefde woorden erbij aan mijn moeder stuurde. Een van de verpleegsters mag hem graag, ook al gedraagt hij zich verschrikkelijk, en ze kamt zijn haar elke ochtend met eau de cologne. Zijn dun geworden krullen liggen als gepommadeerde rolletjes in zijn nek, waardoor de aandacht nog meer wordt gevestigd op zijn harde trekken, die samengaan met een verschrikte uitdrukking op zijn gezicht, als van een angstig dier. Dat is hij ook. Hij is zich ervan bewust dat de dood op hem loert en dat hij niets zal doen om hem van het lijf te houden. Zodra hij naar huis mag, zal hij opnieuw gaan roken en drinken, en een van die dagen, zo weet hij, zal hij doodgaan aan een aanval van benauwdheid. Hij is banger om eenzaam te sterven dan voor het sterven zelf, vandaar dat hij zich heeft vastgeklampt aan zijn kamergenoot, Clemente, en tussen hen tweeën is er een opmerkelijke kameraadschap gegroeid.
Clemente is een vrolijke frans, een zwaarlijvige oude man met lang haar als een hippie uit de jaren zeventig of een aan lagerwal geraakte musketier. Hij woont in een daklozenopvang. Een poos terug, zo vertelt hij, is zijn keukenzaak failliet gegaan en volgens zijn versie van het verhaal hebben zijn vrouw en dochters de geruïneerde koning Midas, zoals hij zichzelf noemt, in de steek gelaten. Zijn laatste vriendin, die hij liefkozend ‘mijn Pooltje’ noemt, omdat ze uit Polen komt, en met wie hij samenwoonde totdat ze uit hun huis werden gezet, heeft zich ook niet laten zien in de drie dagen dat we nu bij mijn vader op bezoek komen. Clemente heeft moeiteloos zijn plek gevonden in onze familie, want dat is waar mijn vader ons van kindsbeen aan gewende: de vele onbekenden met wie hij omging in ons midden dulden, of we ze nu aardig vonden of niet. Hij is altijd bijzonder gesteld geweest op kennissen uit het café, op vluchtige vriendschappen die op een bankje op straat worden gesloten, op obers, apothekers, verkopers, werklui en portiers, op verre neven, op eenieder met wie hij een oppervlakkig praatje kan maken dat de stilte met woorden vult. Het maakte hem nooit uit waar de persoon in kwestie vandaan kwam of wat voor status diegene had, noch was het een vereiste dat hij of zij een boeiend mens was. Mijn vader is vooral uit op gezelschap en waarschijnlijk omwille van de opluchting die hij voelt zodra hij met iemand kan kletsen en zijn extraverte aard kan uitleven, papt hij met de eerste de beste aan. Het is het voornaamste beeld dat ik van hem heb opgeslagen in
mijn herinnering: mijn vader leunend tegen een bar, in rookwolken gehuld, met zijn glas en zijn sigaret in de ene hand, en de andere hand vrij en druk gebarend, zijn lach die plotseling hees opklinkt, of zijn woede, wanneer de onbekende hem ineens tegenspreekt en daarmee verandert in zijn vijand.