De gesloten deur – Pubertijd

De gesloten kamerdeur

De meeste ouders die ik ontmoet vinden het erg confronterend als de kamerdeur van hun kind op een dag ineens gesloten blijft, maar om jezelf te kunnen ontdekken, heb je nu eenmaal een bepaalde mate van afstand nodig tot je dierbaren en je omgeving.
Je kind móét zijn of haar vleugels kunnen uitslaan en de ruimte krijgen om afstand te nemen.
Tieners worden met een heel andere blik bekeken dan kleine kinderen en er wordt nooit meer zo ongedwongen en uitbundig naar hen gelachen.
De blikken die ze ontmoeten worden harder. Op school wordt nu vooral naar de prestaties gekeken en er wordt gehamerd op alle serieuze zaken die hun nog te wachten staan. Tieners zullen ook zichzelf op een andere manier gaan bekijken; hun blik wordt kritischer en een beetje radeloos.
Kortom, alle ingrediënten voor een onrustige periode zijn aanwezig.

Als je als ouder ook met zo’n harde blik naar je kind kijkt, als je scheldt, kritiek levert en met je ogen rolt, dan ben je er medeverantwoordelijk voor dat je kind in een te klein hokje wordt gestopt. Om die reden is het van groot belang dat jij een andere houding aanneemt en met een begripvolle blik naar je tiener kijkt. Jouw milde blik moet geborgenheid uitstralen, zodat je kind altijd bij je terug wil keren. Ook al doet je kind zijn of haar kamerdeur voor je neus dicht, wil dat nog niet zeggen dat hij of zij zichzelf kan redden.

Helpen met losmaken

In de pubertijd lijkt het alsof je kind opstaat en alles wat jullie samen hebben opgebouwd achter zich laat. Je tiener kijkt niet langer tegen je op en vraagt je ook niet meer zo vaak om advies. Je bent gewoon niet zo interessant en indrukwekkend meer.
En dat is precies zoals het zou moeten zijn. Alles wat jullie tot nu toe hebben gedaan, het leven dat jullie hebben geleefd, het gezin dat jullie hebben opgebouwd, is als een soort verlichte tent in het bos. Het vormde de basis voor je kind en hopelijk was het een warme en veilige plek om te zijn. Tijdens de pubertijd zal je kind die tent verlaten.

Pubers gaan op zoek naar wie ze zijn en ze zullen daarbij allerlei richtingen opgaan. Van nature zijn ze als het ware geprogrammeerd om dingen uit te proberen en om diverse standpunten, manieren en persoonlijkheden te testen. Af en toe zullen ze zonder erbij na te denken dingen roepen die harder aankomen dan bedoeld. Het is alsof ze voor de spiegel staan en kijken welk type mens het best bij hen past.
Het is nu eenmaal van alle tijden dat mensen bij hun familie weggaan en hun veilige en vertrouwde omgeving achter zich laten om op zoek te gaan naar hun eigen identiteit en een eigen toekomst. In je pubertijd probeer je een beter mens te worden en ga je op zoek naar een betere wereld.

Het is een groots proces dat we liefdevol en respectvol moeten observeren. Als je de wereld door een nieuwe bril bekijkt, zul je echter ook in conflict raken met je bestaande wereld. Ons brein is ook volledig op die manier ingericht: jongeren maken zich veel vaker druk om de mening van hun leeftijdsgenoten. Zo kunnen ze bijvoorbeeld al ineenkrimpen bij de gedachte op zich dat ze in de klas belachelijk worden gemaakt omdat ze bijvoorbeeld de verkeerde muts dragen. Wat jij of hun leraar ervan vindt, boeit hen dan weer niets.

Puberen is vermoeiend

Tegelijkertijd is het maar wat spannend en vermoeiend om nieuwe dingen te proberen. Het gaat gepaard met veel onzekerheid en de angst om buiten de groep te vallen, de verkeerde keuzes te maken of om degene te zijn die door de rest met argwaan wordt bekeken. Er staat zoveel op het spel dat het soms een kwestie van leven of dood lijkt. Je hoort tieners bijna denken: ‘Kijk naar mij!’ en ‘Vind me leuk!’ en ‘Hou van mij!’

Het is voor veel jongeren een stressvolle en chaotische periode en het is belangrijk dat er in al dat geweld iemand is die nog weet wie ze zijn. Iemand die naar hen kijkt met een blik waaruit spreekt: ‘Ik ken je.’ Ze hebben iemand nodig die naar hen glimlacht, iemand die op moeilijke momenten troost biedt, iemand die helpt als ze zijn vastgelopen en iemand om mee te praten zonder dat er wordt geoordeeld.

Voor ouders kan de pubertijd best verwarrend zijn. Waar jongere kinderen op zoek zijn naar advies en genegenheid, zullen pubers juist meer in zichzelf gekeerd raken en zich vaker opsluiten in hun kamer. Het is alsof ze door de ontwikkeling die ze doormaken afstand nemen van alles wat voorheen nog belangrijk voor hen was. Alsof alles wat ooit was, is verdwenen.
Gelukkig is dat niet helemaal het geval.

Een veilige omgeving

Op eigen benen leren staan lukt het best in een veilige omgeving. Om vrijheid te verwerven heb je contact nodig en het is belangrijk dat er een goede band tussen jou en je kind is. Zelfs als je kind zich steeds verder van je verwijdert, is hij of zij nog altijd volledig afhankelijk van jullie relatie. Het is bepalend voor het al dan niet slagen van het proces.
Tegelijkertijd zul jij een steeds minder belangrijke en doorslaggevende rol voor je kind spelen.

Het is in veel opzichten alsof tieners zeggen: ‘Laat me gaan!’ terwijl ze zachtjes fluisteren: ‘Hou me vast!’
Aan jou de taak om beide te doen.

Die kleine belangrijke momenten

In het dagelijks leven zullen er veel kleine momenten zijn waarop de relatie met je kind belangrijker is dan ooit. Komt je zoon eindelijk zijn kamer uit? Of heeft je dochter al haar moed bij elkaar geraapt om te vertellen wat ze echt belangrijk vindt? Dan is de manier waarop jij verkiest daarmee om te gaan cruciaal. Je kind heeft op zulke momenten behoefte aan een begripvolle reactie.

Ouders zijn vaak geneigd om een gelegenheid af te wachten waarop ze kritiek kunnen leveren. Ze willen eindelijk kunnen zeggen wat ze van een bepaalde situatie vinden, maar dat is echt het laatste waar je aan moet denken. Het is vele malen belangrijker om een tiener te hebben die weet dat hij of zij naar je toe kan komen als het er echt toe doet. Dat is waar je al die jaren voor vecht.