Het leven van Stella Goldschlag

Ze was jong, mooi, blond, intelligent en getalenteerd. Ze droomde van een leven als modeontwerpster, zong graag en
werd door medeleerlingen vergeleken met Marilyn Monroe. Haar leven had heel anders kunnen lopen als ze niet Joods was geweest.

Stella Goldschlag werd op 10 juli 1922 geboren als enige dochter van haar geassimileerde ouders Gerhard en Toni.
Het gezin voelde zich meer Duits dan Joods en het was dan ook een bittere pil toen Gerhard gedwongen werd zijn werk voor de Franse filmjournaalproducent Gaumont op te geven toen Joden geweerd begonnen te worden op belangrijke maatschappelijk posities. Na de Kristallnacht in 1938 probeerden Stella’s ouders Duitsland te verlaten. Dat bleek onmogelijk. De wachtlijst voor Amerika was twee jaar en elke andere poging tot emigratie mislukte. En zo waren ze nog steeds in Duitsland toen in 1939 de oorlog begon.

De oorlog begint
Stella studeerde toen aan de Joodse kunstacademie en zong in haar vrije tijd in een jazzband. In 1941 trouwde ze met de leider van deze band, Manfred Kübler. Haar droom om modeontwerpster te worden moest opgeschort worden. De druk werd opgevoerd door de nazi’s en alle Joden werden gedwongen in een fabriek te werken en een ster te dragen.

Door haar blonde haar en blauwe ogen had Stella, net als haar moeder, een Arisch uiterlijk, en zo ontsnapten ze in
1943 aan de arrestaties van de in Berlijn overgebleven Joden. Het gezin Goldschlag dook onder en een vriend van Stella vervalste haar identiteit, zodat ze af en toe naar buiten kon. Manfred werd wel opgepakt en ze hebben elkaar nooit meer teruggezien. Haar ontmoeting dat jaar met de opera-acteur Rolf Isaaksohn leidde tot haar tweede huwelijk in 1944, al was dat niet geheel uit liefde. Beiden werden door de Gestapo gearresteerd. Stella werd verraden door een Greifer, een Joodse bekende van haar die gerekruteerd was om andere Joden aan te geven. Ze ontsnapte na haar eerste arrestatie, maar werd binnen een dag weer opgepakt, nu samen met haar ouders. Haar ouders werden naar een doorgangskamp gestuurd en Stella werd in de gevangenis met geweld en brute ondervraging onder druk gezet om de verblijfplaats van de vriend die haar valse identiteitskaart had gemaakt te verraden. Door een bombardement van de geallieerden brak er paniek uit in de gevangenis, en terwijl vele vrouwen in de vlammen omkwamen, wist Stella voor de tweede keer te ontkomen.

Keuze
Uit liefde voor haar ouders meldde ze zich deze keer na haar ontsnapping vrijwillig bij hun kamp. De Gestapo hoopte nog steeds via haar de identiteitskaartvervalser te kunnen pakken. Als ze niet zou meewerken, zouden haar ouders op transport naar Auschwitz worden gezet. In de hoop haar ouders te sparen zei ze toe, maar algauw bleek dat ze de
Gestapo niet aan meer informatie kon helpen en ze werd met haar ouders alsnog op de transportlijst naar Auschwitz gezet.

Intussen was haar geliefde Rolf door de Gestapo gerekruteerd als Greifer. Stella kreeg een laatste kans. Ze werd voor de keuze gesteld: meewerken met de nazi’s en daarmee het leven van haar ouders en zichzelf redden, of ze zouden allemaal gedeporteerd worden. Stella gaf toe en zo werden Rolf en Stella onderdeel van de Joodse opsporingsdienst.

Het blonde (ver)gif
Soms werkten ze samen, vaak ook alleen, maar Rolf en Stella waren zeer succesvol voor de Gestapo. Honderden Joden zijn door hen opgepakt, naar kampen gestuurd en vermoord. Met name Stella werd gevreesd in de Joodse gemeenschap en ze kreeg de bijnaam ‘het blonde gif ’. Ondanks hun succes en aanvankelijke verliefdheid, bleek de liefde tussen Stella en Rolf niet zo sterk. Ze werden door hun opdrachtgever gedwongen te trouwen in de hoop dat de relatie stabieler zou worden en dat ze hun werk goed bleven doen. Het had geen effect. Beiden hielden er andere minnaars op na en in 1945 werd Stella zwanger van een van hen. In de laatste maanden van de zwangerschap dook ze onder. In een dorp net buiten Berlijn beviel ze van haar dochter Yvonne.

Een eenzame dood
Na de oorlog werd Stella gearresteerd en haar dochter werd in een pleeggezin geplaatst. Stella probeerde zich in eerste instantie te verdedigen door zich een slachtoffer van de nazi’s te noemen, maar te veel mensen kenden haar en bevestigden wat ze gedaan had. Ze werd door het Sovjettribunaal veroordeeld tot tien jaar dwangarbeid en verbleef in verschillende kampen en gevangenissen. Al die tijd probeerde ze haar dochter terug te krijgen, maar dat is nooit gelukt. Als volwassene weigerde Yvonne contact te hebben met haar moeder. In 1957 werd Stella opnieuw aangeklaagd, nu door de West-Duitse autoriteiten. Ze werd opnieuw veroordeeld tot tien jaar gevangenisstraf, maar omdat ze al tien jaar had gezeten, hoefde ze niet terug. De laatste jaren van haar leven waren eenzaam. Ze kwam weinig in het openbaar en werd depressief. Op 72-jarige leeftijd pleegde ze zelfmoord door uit het raam van haar appartement te springen.

Bron: ©Kevin Prenger, Go2war2.nl